พระปกเกล้าฯกับการฝึกหัดเยาวชนพลเมืองเรื่อง "น้ำใจดี"

พระบรมฉายาลักษณ์ในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพรรณีฯ

       พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7  ทรงมีพระราชดำริในการปลูกฝังให้เยาวชนเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพโดยให้ศึกษาจากข้อธรรมะในพระศาสนาและการปลูกฝังให้การศึกษาแก่ประชาชนให้มี "น้ำใจดี"  เพื่อความสำเร็จในการปกครองระบอบประชาธิปไตย  การอบรมเยาวชนในพระพุทธศาสนา  ทรงพระราชดำริว่า  การศึกษาไม่ควรแยกออกจากวัด  และในรัชสมัยทรงริเริ่มโปรดเกล้าฯให้มีการประกวดการแต่งหนังสือสอนพระพุทธศาสนาสำหรับเด็กเป็นครั้งแรก  และทรงมีพระราชดำรัสว่า
  "พระศาสนาเป็นสิ่งจำเป็นแก่การดำรงชีวิต คือ 

" ...ศาสนาถ้าสอนให้ถูกทาง  ศาสนาจะเป็นยาบำรุงกำลังน้ำใจให้ทนความลำบากได้  ให้มีแรงที่จะทำการงานของตนให้เป็นสำเร็จ  และยังเป็นยาที่จะสมานหัวใจให้หายเจ็บปวดในยามทุกข์ได้ด้วย... พวกเราทุกๆคน  ควรพยายามให้เด็กๆลูกหลานของเรามี "ยา"  สำคัญคือคำสอนของพระบรมศาสดาสัมพุทธเจ้าติดตัวไว้เป็นกำลังเพราะ  "ยา" อย่างนี้เป็นทั้งยาบำรุงกำลัง  และยาสมานหรือระงับความเจ็บปวด"

  พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว  ยังทรงพระราชทานแนวทางที่จะทำให้เยาวชน"มีน้ำใจดี" ว่าอยู่ที่การฝึกฝนเด็กนักเรียน

      "....การปกครองที่จะดีขึ้นนั้น  ยิ่งเป็นแบบรัฐสภาหรือแบบปาลิเมนต์ด้วยแล้วถ้าจะดีได้ก็ต้องอาศัยความดีของประชาชน  ต้องอาศัยน้ำใจและนิสัยของประชาชนเป็นใหญ่  ถ้าประเทศใดมีประชาชนมีน้ำใจดีรู้จักวิธีที่จะปกครองตนเองโดยแบบมีรัฐสภาจริงๆแล้ว  การปกครองนั้นก็จะเป็นประโยชน์แก่ประเทศเป็นอันมาก..."

      ประการแรก   ให้รักขนบธรรมเนียม 
     ประการที่สอง ให้รู้จักปกครองกันเองตามลำดับขั้น  ตั้งแต่ ครู เด็กชั้นใหญ่ เด็กชั้นเล็ก  และมีวินัยที่เคร่งครัด  เพราะถ้าจะให้ประเทศมีการปกครองที่ดีงามต่อไปต้องฝึกหัดเด็กของเราให้รู้จักเคารพนับถือผู้ใหญ่ และให้รู้จักรับผิดชอบที่จะปกครองผู้น้อยต่อไปโดยยุติธรรม
     ประการที่สาม ต้องฝึกให้เด็กนักเรียนมีน้ำใจเป็นนักกีฬาแท้  ทรงให้อรรถาธิบายว่า "นักกีฬาแท้" ว่า
จะเล่นเกมอะไร  ก็ต้องเล่นให้ถูกต้องตามกฎข้อบังคับของเกมนั้น  ไม่ใช้วิธี โกงเล็กโกงน้อย  ถ้าเกมนั้นเล่นกันหลายคน  ก็ต้องเล่นเพื่อชัยชนะของฝ่ายตน  ไม่ใช่เล่นเพื่อแสดงความเก่งของตัวคนเดียว  ข้อที่สำคัญก็คือ  นักกีฬาแท้ต้องรู้แพ้รู้ชนะ  ทรงเห็นว่า  หลักการของความเป็นนักกีฬาแท้นี้  เป็นประโยชน์ทางด้านการเมืองด้วย