กษัตริย์นักถ่ายภาพและถ่ายภาพยนตร์สมัครเล่น

 

กษัตริย์นักถ่ายภาพและถ่ายภาพยนตร์สมัครเล่น 

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระปรีชาสามารถในการถ่ายภาพและถ่ายภาพยนตร์ดังมีหลักฐานปรากฏว่า เมื่อพระชนมายุเพียง 12 พรรษา พระองค์ทรงส่งภาพชื่อ“รูปตื่น”เข้าร่วมงานประกวดประชันภาพถ่ายในงานประจำปีของวัดเบญจมบพิตรเมื่อพ.ศ.2448 

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จัดขึ้นและในครั้งนั้นทรงได้รับพระราชทานเหรียญทองแดงประกอบกับการที่พระองค์โปรดการทอดพระเนตรภาพยนตร์มาตั้งแต่ทรงพระเยาว์  

จากพระราชนิยมดังกล่าวเป็นรากฐานให้ทรงโปรดการถ่ายทำภาพยนตร์ฝีพระหัตถ์ พระองค์ทรงศึกษาค้นคว้าด้วยพระองค์เองจากหนังสือวารสารรายเดือนชื่อ"International Review of Educational Cinematography "พิมพ์ที่กรุงโรม ประเทศอิตาลี และทรงเพิ่มพูนความรู้จนเกิดความเชี่ยวชาญจากการถ่ายภาพยนตร์สมัครเล่น ในขณะที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจทั้งในและต่างประเทศ พระองค์จะทรงถือกล้องถ่ายภาพยนตร์ขนาดเล็กติดพระหัตถ์อยู่ด้วยเสมอ เพื่อทรงถ่ายภาพยนตร์และบันทึกเหตุการณ์ต่างๆเหล่านั้นด้วยพระองค์เอง  พระองค์ทรงเป็นต้นแบบของนักถ่ายภาพยนตร์สมัครเล่นที่มีพระวิริยะบากบั่นและทุ่มเทด้วยพระจริยาวัตรอันงดงามและนับเป็นมรดกทางประวัติศาสตร์ 

       รัชกาลที่ 7 ทรงโปรดเกล้าให้เรียกชื่อว่า“ภาพยนตร์ทรงถ่ายหรือภาพยนตร์ฝีพระหัตถ์”เป็นรูปลูกศรสามดอกไขว้กันเป็นสัญลักษณ์ของพระนาม “ประชาธิปกศักดิเดชน์” แปลว่าผู้ทรงอำนาจด้วยศร หรือมีชื่อเรียกอีกชื่อว่า “ภาพยนตร์อัมพร”นี้ ถูกเขียนเป็นลายเส้นตัวอักษรทับอยู่บนรูปวาดลายเส้นพระที่นั่งอัมพรแบบหนึ่งและอีกแบบหนึ่งเป็นรูปวาดลายเส้นปราสาทลอยอยู่บนเมฆอีกรูปแบบหนึ่ง 

พระองค์ทรงอำนวยการบริหารในทุกเรื่องเสมือนเป็นกองถ่าย อันประกอบด้วยเจ้านายและข้าราชบริพารที่ร่วมทรงถ่าย อาทิ เช่น หม่อมเจ้าอมรทัต กฤดากร ราชเลขานุการในพระองค์ระหว่างพ.ศ. 2468-2470 กรมหมื่นอนุวัตรจาตุรนต์ ราชเลขานุการในพระองค์ ระหว่างพ.ศ. 2471-2473 หม่อมเจ้ากมลีสาณ ชุมพล เจ้านายซึ่งประทับในราชสำนักใกล้ชิดพระยุคลบาท และ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์ สุประภาต พระโอรสบุญธรรมซึ่งทรงพระเมตตาเลี้ยงอย่างใกล้ชิดมาแต่ทรงพระเยาว์  

ปัจจุบันมีภาพยนตร์สารคดีที่เป็นภาพยนตร์ฝีพระหัตถ์เก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้สนใจสามารถเข้าชมได้ที่ห้องศาลาเฉลิมกรุงจำลองพิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เชิงสะพานผ่านฟ้าลีลาศ กรุงเทพฯ